ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Ορισμός: Με τον όρο παγκοσμιοποίηση εννοούμε, καταρχήν, τη σύνθετη διαδικασία υπέρβασης των εθνικών συνόρων μέσα από τα δίκτυα επικοινωνίας και την ανάπτυξη οικονομικών, πολιτικών και γενικότερα πολιτισμικών σχέσεων σ' ένα ενιαίο, παγκόσμιας εμβέλειας, χώρο.

 Αίτια που οδήγησαν στην παγκοσμιοποίηση:

-    Τεχνολογική εξέλιξη και ιδιαίτερα των ηλεκτρονικών δικτύων (τηλεπικοινωνίες, διαδίκτυο, Μ. Μ. Ε, διαδίκτυο)

-    Η ανάγκη για ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων χωρίς τη διαμεσολάβηση κρατικών φορέων

- Η υλοποίηση εμπορικών ανταλλαγών χωρίς δασμολογικούς και άλλους εθνικούς περιορισμούς

-    Η ελεύθερη διάδοση γνώσεων, ιδεών, τρόπων ζωής, αξιών, έργων, προϊόντων σε ενιαίο χώρο

-    Η δημιουργία και ανάπτυξη νέων κέντρων εξουσίας αυτόνομων, ως ένα βαθμό, από την πολιτική των κρατών. Εκπρόσωποι των νέων εξουσιών είναι τα Μ.Μ.Ε και οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις

==> Θετικά αποτελέσματα:

1) οικονομία:

- οικονομικός ανταγωνισμός που συμβάλλει στη μείωση των τιμών και (στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων)

-    ανταλλαγή οικονομικών μεθόδων και εμπειριών

-    παροχή τεχνογνωσίας σε υπανάπτυκτες χώρες

- εκσυγχρονισμός βιοτεχνίας - βιομηχανίας

- διεύρυνση εμπορικών δραστηριοτήτων

2) κοινωνικός τομέας:

- επικοινωνία πολιτών

- απαλλαγή από στερεότυπα και προκαταλήψεις για τους άλλους λαούς

- συνεργασία σε διακρατικό επίπεδο για καταπολέμηση φαινομένων, όπως τα ναρκωτικά, το έγκλημα κ.ά.

3) πολιτικός τομέας:

- ενίσχυση δημοκρατικών πολιτευμάτων σ' όλες τις χώρες

- έλεγχος σε ανελεύθερα καθεστώτα μέσω διεθνών οργανισμών και παγκόσμιου χαρακτήρα οργανώσεων

4) πνευματικός τομέας:

- ανάπτυξη παιδείας και επιστήμης μέσω της συνεργασίας και των ανταλλαγών

5) πολιτιστικός τομέας:

- πολιτιστικές ανταλλαγές (συμβολή στη διεύρυνση του αισθητικού κριτηρίου)

- συνειδητοποίηση της πολιτιστικής και εθνικής ιδιοπροσωπίας μίας χώρας.

6) διεθνιστικός τομέας:

-    ευχερέστερη η αντιμετώπιση των παγκόσμιων προβλημάτων (οικολογικό, πυρηνικό κ.ά.)

-   απαλλαγή από ρατσισμό, προκαταλήψεις, εθνικισμό

-    ανάπτυξη πνεύματος οικουμενικής συνείδησης

==> Αρνητικά αποτελέσματα:

1)  οικονομία:

-   αδυναμία μικρών επιχειρήσεων και χωρών να αντεπεξέλθουν στο διεθνή ανταγωνισμό

- η παγκόσμια επιχείρηση επιδιώκει τη μεγιστοποίηση των κερδών της με την επιβολή ισχνών αμοιβών και την ελάχιστη κοινωνική ασφάλιση

- εξάρτηση μικρών χωρών από ισχυρές μέσω των πολυεθνικών εταιριών

- φτηνό εργατικό δυναμικό, περιορισμός εργασιακών δικαιωμάτων

- κυριαρχία οικονομίστικου μοντέλου ανάπτυξης σε βάρος των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

2) πολιτική:

-    εξάρτηση από ισχυρές χώρες

- αδυναμία άσκησης αυτόνομης πολιτικής

3) πολιτιστικός τομέας:

-    κίνδυνοι πολιτιστικής αλλοτρίωσης

-    ξενομανία, μιμητισμός

4) κοινωνικός τομέας:

- υιοθέτηση αρνητικών κοινωνικών προτύπων και αξιών (ατομικισμός, ανταγωνισμός κ.ά.)

5) εθνικός τομέας:

"    κίνδυνος έξαρσης εθνικιστικών αντιλήψεων λόγω της απειλής αφομοίωσης από της πολιτισμούς

6) αισθητικός τομέας:

- αισθητική ομοιομορφία, ομογενοποίηση, (επίδραση της παγκόσμιας πολιτιστικής βιομηχανίας: κινηματογράφος, τέχνη, μορφές διασκέδασης), κατάργηση ιδιαιτερότητας

7) διεθνιστικός τομέας:

- αποδυνάμωση διεθνών οργανισμών εξαιτίας της κυριαρχίας ισχυρών οικονομικών συμφερόντων που δρουν ανεξέλεγκτα.

==> Τρόποι αντίστασης:

α)  Να συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι το μέγεθος της απειλής για τη δημοκρατία και τα δικαιώματά τους

β) Να μην απεμπολούν παραδόσεις, κατακτήσεις, επιτεύγματα και δικαιώματα που με αγώνες και θυσίες απέκτησαν

γ)  Να μην υιοθετούν απερίσκεπτα ό,τι με εκθαμβωτική λάμψη προβάλλεται και διαφημίζεται

δ) Να κρίνουν με γνώμονα το συμφέρον το δικό τους, αλλά και το συμφέρον της κοινότητας στην οποία ζουν και όχι με βάση το συμφέρον των υπερεθνικών εταιρειών, που λυμαίνονται τον πλούτο της οικουμένης

ε)  Να ενημερώνονται και να συμμετέχουν ενεργά στις διαδικασίες της κοινωνικής και πολιτικής ζωής και όχι να ιδιωτεύουν

στ) Οι δημοκρατικές πολιτείες να προστατεύσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, την ομαλή λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος και την εθνική ανεξαρτησία

ζ)  Να δοθεί έμφαση στην εθνική παιδεία, επειδή είναι το αποτελεσματικότερο μέσο για την ανάσχεση της παγκοσμιοποίησης και των ολέθριων συνεπειών της 

η)  Οι πνευματικοί άνθρωποι να αντισταθούν στην παγκοσμιοποίηση που απειλεί τον πολιτισμό των εθνών, την εθνική ανεξαρτησία τους, την πολιτική και πνευματική ελευθερία των πολιτών αδιακρίτως εθνικότητας.
_______________________________________
Διαβάστε για την παγκοσμιοποίηση εδώ μύθους και πραγματικότητες,
για την παγκοσμιοποίηση και την εκπαιδευτική διαδικασία εδώ,
για το "μίξερ της παγκοσμιοποίησης" εδώ,
στατιστικά στοιχεία για τη στάση των Ελλήνων απέναντι στην παγκοσμιοποίηση εδώ

Επίσης δείτε παρακάτω δύο εκπομπές του Στέλιου Κούλογλου στο "Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα" για την παγκοσμιοποίηση

tvxs.gr / Παγκοσμιοποίηση από το Α ως το Ω... από tvxorissinora

tvxs.gr / Παγκοσμιοποίηση από το Α ως το Ω: «Η... από tvxorissinora

ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ (κριτήριο αξιολόγησης)

Η ζωή χωρίς το Facebook

   Το πάρτι είναι βαρετό και θορυβώδες, αλλά είναι όλοι εκεί. Ο συγκάτοικος από την Αγγλία, ο ενοχλητικός συνάδελφος, η μελαχρινή από το συνέδριο.
Κι άλλο ένα δισεκατομμύριο άτομα.
    Εγκατέλειψα το Facebook στα μισά της δεκάχρονης μέχρι τώρα διαδρομής του, αρκετά πριν την επέλαση των ενοχλητικών διαφημίσεων, τις αλλεπάλληλες διαρροές προσωπικών δεδομένων, το επιθετικό τρολάρισμα, το κυνήγι των like και την αφόρητη μόδα των selfies - απογυμνωμένη επιτομή του online ναρκισσισμού.

  Πέντε χρόνια μετά μπορώ μόνο να φανταστώ τι έχω στερηθεί. Είμαι πιο σίγουρος για όσα έχω γλιτώσει. Σίγουρα αρκετό χρόνο. Αν και αντλούσα ελάχιστη ικανοποίηση από το Facebook, μου ήταν δύσκολο να αντισταθώ στον πειρασμό του log-in. Όποτε ένιωθα ανία ή μελαγχολία κατέληγα να χαζεύω ανούσια ή παραπλανητικά (ή και τα δύο) αποσπάσματα από τις ζωές των άλλων. Μετά το log-out, ένιωθα μάλλον χειρότερα. Κατά κανόνα θυσίαζα μια πιο δημιουργική χρήση του χρόνου μου. Ίσως να φταίει DNA μου, αλλά συχνά έπιανα τον εαυτό μου να σκέφτεται πως «τώρα θα μπορούσα να κάνω κάτι καλύτερο». Είχα την αίσθηση πως το Facebook με αποσπούσε από τα «αληθινά» πράγματα στη ζωή: ένα καλό βιβλίο ή μια βόλτα στο πάρκο.
   Προφανώς δεν ήταν ο Mark Zuckerberg που έφερε τη σπατάλη στον κόσμο. Σε μεγάλο βαθμό το δημιούργημά του απλώς υποκατέστησε το πλαδαρό «κάψιμο» μπροστά στην τι-βι και με αυτή την έννοια το Facebook δεν ήταν ποτέ πρόβλημα, αλλά σύμπτωμα. Ας είναι. Δεν είναι κακό να απαλλάσσεσαι και από μερικά συμπτώματα.
  Καθώς τα social media και οι εφαρμογές – που πλέον καλύπτουν όλο σχεδόν το εύρος των ανθρώπινων δραστηριοτήτων – πολλαπλασιάζονται, προσπαθώ να περιορίζω τον αριθμό των πραγμάτων που διαγκωνίζονται για την προσοχή μου.
   Δεν είμαι υπεράνθρωπος φυσικά. Με τον καιρό ενέδωσα σε καινούργια «παιχνίδια» που εξακολουθώ να βρίσκω πιο ενδιαφέροντα, πιο διασκεδαστικά, αλλά και κάπως πιο έντιμα. Στο Twitter και το Instagram, για παράδειγμα, μπορώ χωρίς τύψεις να κάνω unfollow άτομα που με αφήνουν αδιάφορο ή με κουράζουν. Καλύτερα ακόμα, δεν θεωρούνται καν «φίλοι». Αντίθετα από το Facebook, τα μέσα αυτά είναι κάπως πιο συμβατά με το γεγονός πως στην offline ζωή μας φέρουμε διαφορετικές ταυτότητες ανάλογα με το περιβάλλον – το σπίτι, την παρέα, το γραφείο και, ναι, το συνέδριο. […]
  Παρά τα στραβά του, οι ειδικοί λένε πως μάλλον θα επιστρέψω. Σύμφωνα με μελέτη, το 61% αυτών που κάνουν διάλειμμα από το Facebook, αργά ή γρήγορα υποκύπτουν. Είπαμε, μπορεί το πάρτι να είναι μέτριο, αλλά είναι όλοι εκεί.                                             

 (ελαφρώς διασκευασμένο άρθρο)

Χάρης Φαν Φέρσεντααλ, Καθημερινή 30/08/2014

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

    1)    Να γράψετε περίληψη του κειμένου σε100- 120 λέξεις                                (25 μόρια)

   2)   Να βρείτε τη δομή και τον τρόπο (ή τους τρόπους) ανάπτυξης της παραγράφου «Πέντε χρόνια μετά μπορώ μόνο να φανταστώ… ένα καλό βιβλίο ή μια βόλτα στο πάρκο».                                                                                                                               (10 μόρια)                       

   3)   Να εξηγήσετε για ποιο λόγο οι λέξεις: «αληθινά», «κάψιμο», «παιχνίδια», «φίλοι», καθώς και η φράση: «τώρα θα μπορούσα να κάνω κάτι καλύτερο», κλείνονται μέσα σε εισαγωγικά.                                                                                                 (5 μόρια)                                    

    4)   Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80 – 100 λέξεων το περιεχόμενο της φράσης: «Η αφόρητη μόδα των selfies είναι απογυμνωμένη επιτομή του online ναρκισσισμού».                                                                                                                                   (10 μόρια)

5α) Από το 2^ο συνθετικό των παρακάτω λέξεων να σχηματίσετε από μια    ακόμη σύνθετη λέξη: συγκάτοικος, συνάδελφος, υποκατέστησε, διαφορετικές, υπεράνθρωπος

  β) Να γράψετε μια συνώνυμη λέξη για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: θορυβώδες, διαδρομής, αλλεπάλληλες, πολλαπλασιάζονται, ενδιαφέροντα.                                                                                                                                               (10 μόρια) 

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ:

Υποθέστε ότι είστε αναγνώστης της συγκεκριμένης εφημερίδας (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ) και διαβάσατε το άρθρο του Φέρσεντααλ για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Instagram, Twitter…). Na γράψετε και να στείλετε στην εφημερίδα ένα δικό σας κείμενο, όπου θα σχολιάζετε τα γραφόμενα (συμφωνώντας ή διαφωνώντας) με τις απόψεις του αρθρογράφου σχετικά με τη χρήση των μέσων αυτών και την αξιοποίησή τους στον ελεύθερο χρόνο των σύγχρονων ανθρώπων και ειδικά των νέων. 

(40 μόρια)

ΕΘΝΙΣΜΟΣ - ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ - ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ

ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ -ΕΘΝΙΣΜΟΣ - ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ

Ορισμός και διευκρίνιση:

Εθνισμός:

Όρος που πλάστηκε από το ουσιαστικό έθνος στις αρχές του 19ου αιώνα. Δηλώνει τον αγνό πατριωτισμό, τη φιλοπατρία, τη συνείδηση ότι ανήκουμε σε κάποιο έθνος και μαζί το πατριωτικό αίσθημα που εκπηγάζει από αυτή τη συνείδηση. Γνώρισμά του βασικό είναι η προσήλωση στα ιδεώδη ενός έθνους, χωρίς, ωστόσο, να περιφρονούνται ως υποδεέστερα τα άλλα έθνη. Δεν παρουσιάζει επεκτατικές τάσεις. Πρόκειται για αντίληψη που διακρίνεται από ευγένεια και υγεία κοινωνική. Δε διαιρεί τους λαούς, αλλά τους ενώνει.

Εθνικισμός:

·      Προέρχεται από το όνομα εθνικός, το οποίο ανάμεσα στις άλλες σημασίες είχε αποκτήσει, από την αρχαιότητα ακόμη, και τη σημασία του ειδωλολάτρη. Εθνικοί ονομάστηκαν κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους οι ειδωλολάτρες και μάλιστα οι Έλληνες. Στην Παλαιά Διαθήκη εθνικοί λέγονταν όσοι ανήκαν στα έθνη, ήταν δηλαδή οι άλλοι λαοί της γης εκτός από το λαό του Ισραήλ, ο οποίος διεκδικούσε για τον εαυτό του τον «έναν και αληθινό Θεό». Η ηθελημένη αυτή διάκριση συσπείρωνε τους Εβραίους. Από τη φύση του, επομένως, ο εθνικισμός έφερε φορτίο αρνητικό: σήμα θρησκευτικού φανατισμού. Εξώφυλλο περιοδικού "Διαβάζω", τεύχος 322, 10 Νοεμβρίου 1993 ·        Σήμερα ο όρος εθνικισμός σημαίνει την παθολογική προσήλωση στο έθνος και στα εθνικά ιδεώδη και όταν ακόμη αυτά πραγματώνονται σε βάρος των άλλων εθνών. Χωρίζει, έτσι, τα έθνη σε ανώτερα και κατώτερα και δηλώνει τις επεκτατικές προθέσεις. Ωστόσο ο εθνικισμός με την υποχώρηση του εθνισμού φορτίστηκε και θετικά. Πάντως, μετά τη δεκαετία του 1980, ύστερα από την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων και την ανανέωση των κάθε είδους εθνικισμών που συγκλόνισαν και συγκλονίζουν τον κόσμο, επανέρχεται ο όρος εθνισμός, για να δηλώσει τον αγνό πατριωτισμό. Ανακτά ο εθνισμός το χαμένο έδαφος, ενώ ο εθνικισμός περιορίζεται στην πρώτη του σημασία, την αρνητική: δηλώνει τις επεκτατικές βλέψεις και τάσεις. Συνώνυμος του εθνικισμού είναι ο σοβινισμός. Δηλώνει κι αυτός το φανατικό πατριωτισμό, ο οποίος συνοδεύεται από βλέψεις και τάσεις επεκτατικές. Ο όρος πλάστηκε από το όνομα του Γάλλου εθνικιστή Ν.Chauvin, ο οποίος έζησε κατά την εποχή του Μ. Ναπολέοντα.

Διεθνισμός:

·   Θεωρία που αποβλέπει στην ένταξη των κρατών σε ένα ευρύτερο πλαίσιο με κοινές αρχές. Για να υλοποιηθεί η θεωρία αυτή, απαιτείται παραμερισμός των τοπικιστικών αντιλήψεων, κατάργηση συνόρων και υποταγή των εθνικών συμφερόντων στο γενικό, υπερεθνικό συμφέρον. Κυρίαρχος στόχος τον διεθνισμού είναι η συναδέλφωση των λαών, η ανάπτυξη διεθνών σχέσεων στον πολιτικό, κοινωνικό, πνευματικό, πολιτιστικό και οικονομικό τομέα και η δημιουργία μίας παγκόσμιας κοινωνίας με εξάλειψη των διαφορών ανάμεσα στους λαούς.

μορφές διεθνισμού:

α. Ο υγιής διεθνισμός που αποβλέπει στην κατάργηση των συνόρων και στη συναδέλφωση των λαών. Κάθε λαός, όμως, θα διατηρεί την ιδιαιτερότητα του, τα χαρακτηριστικά εκείνα που τον διακρίνουν από τους άλλους, την ταυτότητα του. β. Ο μηδενιστικός διεθνισμός ή μηδενιστικός κοσμοπολιτισμός, που αποβλέπει στην κατάργηση, στην εξαφάνιση των ιδιαιτεροτήτων των επιμέρους λαών. Σκοπός του η αφομοίωση των μικρών λαών - εθνών από ισχυρά κράτη - έθνη.

Αίτια αναβίωσης του εθνικισμού:

·   Τα εθνικά οράματα που παρέμειναν ανεκπλήρωτα (αλυτρωτισμός), όταν δημιουργήθηκαν τα νέα εθνικά κράτη, αποτέλεσαν  το έναυσμα για νέες εθνικές διεκδικήσεις σε βάρος άλλων εθνικών κρατών.

· Η κατάρρευση του σοβιετικού κράτους και της ιδεολογίας, που νομιμοποιούσε την ύπαρξη και την αποστολή του, υπήρξε η αιτία αναζωπύρωσης εθνικιστικών ανταγωνισμών που ο μέχρι πρότινος συσχετισμός δυνάμεων δεν επέτρεπε να εκδηλωθούν.

·        Πολλά σύγχρονα εθνικά κράτη, που αντιμετωπίζουν εκρηκτικά οικονομικά και πολιτικά προβλήματα, στρέφουν το λαό εναντίον γειτονικών κρατών, για να εκτονώσουν ανώδυνα γι' αυτά τη δυσαρέσκειά του.

·     Η υποδαύλιση από τους μηχανισμούς της προπαγάνδας ιστορικών διαφορών ανάμεσα στα έθνη ανεβάζει τον εθνικιστικό πυρετό και προκαλεί καταστάσεις εθνικιστικής υστερίας.

·    Διακρίσεις σε βάρος εθνικών μειονοτήτων και καταπάτηση των δικαιωμάτων τους.

·        Τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των ισχυρών κρατών.

·  Ο κίνδυνος πολιτιστικής άλωσης και αφομοίωσης των μικρών εθνών με μακρά πολιτιστική παράδοση.

Οι κίνδυνοι που εγκυμονεί ο εθνικισμός:

·        Ο εθνικισμός παραβιάζει τη θεμελιώδη πολιτική και ηθική αρχή, το σεβασμό δηλαδή της ιδιαιτερότητας κάθε έθνους και του δικαιώματος που έχει για αυτόνομη κρατική υπόσταση. Παραβίαση της διεθνούς νομιμότητας.

·        Μισαλλοδοξία και φανατισμός.

· Τα μεγαλοϊδεατικά ανεκπλήρωτα εθνικιστικά οράματα στρέφονται κατευθείαν εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της υπόστασης άλλων κρατών ή μειονοτήτων. Γι' αυτό οι εθνικιστικές διαμάχες αποτελούν θανάσιμη απειλή για την ειρήνη.

·  Απομονωτισμός, δηλαδή έλλειψη καλών σχέσεων με γειτονικά κράτη και γενικότερα με τα κράτη-μέλη της διεθνούς κοινότητας.

·  Ο εθνικισμός οδηγεί, συνήθως, στην κατάλυση των δημοκρατικών ελευθεριών, στην πολιτική βία και στον ολοκληρωτισμό. «Όσο περισσότερο επιχειρούμε να επιστρέψουμε στην ηρωική φυλετική κοινωνία, τόσο περισσότερο κατρακυλάμε προς την Ιερά Εξέταση, τις μυστικές αστυνομίες και το γκαγκστερισμό με ρομαντική μάσκα» λέει ο φιλόσοφος Καρλ Πόπερ.

 Διαβάστε επίσης εδώ σχετικά με το θέμα από το Σαράντο Καργάκο

"Σιούλας ο ταμπάκος", Δημήτρης Χατζής

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΣ

- Γέννηση: Ιωάννινα 1913, γιος του Γεωργίου Χατζή, διηγηματογράφου, ποιητή και εκδότη της εφημερίδας "Ήπειρος"

- Φοίτησε στη Νομική Σχολή Αθηνών αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του λόγω οικονομικών δυσχερειών

- 1930: ένταξη στο ΚΚΕ και το 1936 εξορίστηκε στη Φολέγανδρο από το καθεστώς Μεταξά

- Την περίοδο της Κατοχής γίνεται μέλος του ΕΑΜ και αρθρογραφεί σε διάφορες εφημερίδες, όπως και στο τυπογραφείο του βουνού

- 1947: εξορία στην Ικαρία

- 1948: Ένταξη στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδος και μετά την ήττα καταδικάζεται δις εις θάνατον για λιποταξία

- Καταφεύγει στο εξωτερικό (Ουγγαρία, Ρουμανία και αργότερα Αν. Γερμανία)

- 1962: γίνεται βοηθός στην έδρα βυζαντινής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης και ιδρύει Νεοελληνικό Ινστιτούτο εκεί

- 1974 (Νοέμβριος): επιστρέφει στην Ελλάδα μετά την πτώση της Χούντας αντιμετωπίζοντας όμως πρόβλημα με τη παλιά καταδίκη του. Το πρόβλημα λύνεται την επόμενη χρονιά με την απονομή χάρης

- 1980: εκδότης του περιοδικού "Πρίσμα"

- 20/7/1981: θάνατος μετά από 4 μήνες αφού προσβλήθηκε από καρκίνο των βρόγχων

Έργα:

- 1946: "Φωτιά" (μυθιστόρημα)

- 1952: "Το τέλος της μικρής μας πόλης"

- "Θητεία" (αγωνιστικά κείμενα 1940 - 1950)

- 1966: "Ανυπεράσπιστοι" (διηγήματα)

- 1976: "Το διπλό βιβλίο"

- 1976: "Σπουδές" (διηγήματα ξανατυπωμένο και άλλα)

- "Το πρόσωπο του Νέου Ελληνισμού" (διαλέξεις και δοκίμια)

"Το τέλος της μικρής μας πόλης"
Θεωρείται το πιο σημαντικό από τα έργα του Δημ. Χατζή, που κυκλοφόρησε το 1952 στη Ρουμανία. Τα διηγήματα της συλλογής κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα το 1963, ενώ ο συγγραφέας ήταν ακόμη εξόριστος.
Συλλογή εφτά διηγημάτων με κοινό θεματικό άξονα κατά το Λίνο Πολίτη "έναν κόσμο που φθίνει, επειδή έχουν αλλάξει οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες" 

Τίτλοι διηγημάτων:

1. Σαμπεθάι Καμπιλή

2. Η διαθήκη του καθηγητή

3. Μαργαρίτα Περδικάρη

4. Ο τάφος

5. Η θεία μας η Αγγελική 

6. Ο ντετέκτιβ

7. Σιούλας ο ταμπάκος

Στην παρακάτω διεύθυνση διαβάστε για τη συλλογή "Το τέλος της μικρής μας πόλης" μια πολύ ωραία παρουσίαση της φιλολόγου Κωνστάντως Λιανού - Νερατζή

Δείτε επίσης μια φανταστική επιστροφή του Δημ. Χατζή στη γενέθλια πόλη:

Σιούλας ο ταμπάκος
Υπόθεση:
   Στην ανατολική πλευρά του μεσαιωνικού κάστρου των Ιωαννίνων βρίσκονταν τα ταμπάκικα, τα βυρσοδεψεία (και τα σπίτια) των ταμπάκων, μιας κλειστής επαγγελματικής συντεχνίας με περήφανους ανθρώπους, που "παινεύονταν πως ήταν από τους παλιότερους κατοίκους αυτής της πόλης και πως ήταν όλοι τους αρχόντοι "καστρινοί". Δεν είχαν πολλές σχέσεις με τους ντόπιους, γιατί τους θεωρούσαη χωριάτες, "ντατσκαναραίους" , όπως αναφέρεται στο διήγημα και ζούσαν δουλεύοντας "αναντάμ παπαντάμ" τα δέρματα σύμφωνα με την "παράδοση του συναφιού" και περνώντας την ώρα τους με το κυνήγι στη λίμνη των Ιωαννίνων.
   Από την παράδοση αυτή της συντεχνίας δεν ξέφυγε ο κεντρικός ήρωας του διηγήματος, ο Σιούλας, που μεγαλώνει στα ταμπάκικα, από γονείς ταμπάκους και δημιουργεί εκεί και τη δική του οικογένεια.

Ταμπάκικα στα Γιάννενα, 1948

  Η σταδιακή όμως εκβιομηχάνιση της χώρας έχει αρνητικές συνέπειες στη δουλειά των ταμπάκων καθώς "Δυο τρεις παλιοί δερματεμπόροι στο παζάρι της πόλης το βρήκανε συμφερότερο, αντίς να παιδεύονται με τους ταμπάκους, να μαζώνουνε τα τομάρια και να τα στέλνουν ακατέργαστα στην Ιταλία, στη Μασσαλία, ακόμα και στη Σύρα, για να τ'αργαστούν εκεί. Με τις μηχανές". Έτσι αρχίζει ο οικονομικός μαρασμός των ταμπάκικων και η φτώχεια χτυπά την πόρτα των περήφανων ταμπάκων, οι οποίοι θα αναγκαστούν να κάνουν το χόμπυ τους (το κυνήγι) μέσο βιοπορισμού και θα έρθουν σε επαφή και θα εκτιμήσουν για πρώτη φορά τους ανθρώπους (όπως ο γύφτος, στον οποίο απευθύνεται ο Σιούλας για να πουλήσει το ντουφέκι του), που είχαν γύρω τους αλλά τους περιφρονούσαν. Η πορεία πάντως των πραγμάτων είναι μη αναστρέψιμη πια "...οι σάλπιγγες των νέων καιρών γκρεμίζαν από θεμέλια τα τείχη της ταμπάκικης Ιεριχώς μέσα σ'ένα πανδαιμόνιο απ'ουρλιαχτά μηχανών".

Στοιχεία ηθογραφίας του διηγήματος:
Το διήγημα συνεχίζει την παράδοση του ηθογραφικού διηγήματος του Παπαδιαμάντη και του Βιζυηνού με τη διαφορά ότι κέντρο των ιστοριών του Χατζή δεν είναι η ελληνική ύπαιθρος αλλά η επαρχιακή πόλη (με τα μαγαζιά, τα εργαστήρια των ταμπάκων, τις ταβέρνες...) . Επιπλέον, οι χαρακτήρες  δεν είναι άνθρωποι ιδιόρρυθμοι που συγκρούονται με τον κοινωνικό τους περίγυρο, αλλά άτομα που προσπαθούν να προσαρμοστούν σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη κοινωνία και να επιβιώσουν. Ο Σιούλας είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα ανθρώπου που δεν κατορθώνει να συμβαδίσει με την αλλαγή μιας κοινωνίας που βρίσκεται στο μεταίχμιο των νέων καιρών.  Οι αλλαγές αναφέρονται κυρίως στις παραδόσεις και στο λαϊκό πολιτισμό της περιφέρειας, κάτι που φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα το συγγραφέα.

Δείτε πώς ορίζει το λεξικό του Τριανταφυλλίδη τη συντεχνία εδώ και τον ταμπάκη - (ο) εδώ

Συντεχνίες βέβαια ταμπάκων  δεν υπήρχαν μόνο στα Ιωάννινα αλλά και σε άλλες ελληνικές πόλεις, όπως η Χίος.
Στο παρακάτω αφιέρωμα παρουσιάζονται λεπτομέρειες από τη ζωή των ταμπάκων της Χίου, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, ζωντανές μαρτυρίες για τον τρόπο επεξεργασίας των δερμάτων, κλπ.

Για την ανάλυση του διηγήματος πατήστε εδώ

Μαργαρίτα Λυμπεράκη "Τα ψάθινα καπέλα"

Λυμπεράκη - Καραπάνου Μαργαρίτα

Τόπος Γέννησης: Αθήνα Έτος Γέννησης: 1919 Έτος Θανάτου: 2001 Λογοτεχνικές Κατηγορίες: Πεζογραφία Ποίηση Θέατρο - Σενάριο Μετάφραση Παιδική λογοτεχνία

Βιογραφικό Σημείωμα ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΛΥΜΠΕΡΑΚΗ (1919-2001) Η Μαργαρίτα Λυμπεράκη γεννήθηκε στην Αθήνα. Παιδί χωρισμένων γονιών μεγάλωσε με τον παππού της τον εκδότη Γεώργιο Φέξη, που της μετέδωσε την αγάπη για το βιβλίο. Σε παιδική ηλικία ταξίδεψε για πρώτη φορά στο Παρίσι και έμαθε γαλλικά. Τέλειωσε το Αρσάκειο γυμνάσιο και σπούδασε στη Νομική Σχολή Αθηνών, από όπου αποφοίτησε το 1943. Ασχολήθηκε επίσης με τη ζωγραφική. Παντρεύτηκε το συγγραφέα Γ.Καραπάνο, με τον οποίο απέκτησε μια κόρη τη Μαργαρίτα, που έγινε επίσης συγγραφέας. Την πρώτη της εμφάνιση στο χώρο της λογοτεχνίας έκανε το 1945 ως Μαργαρίτα Καραπάνου με το μυθιστόρημα Τα δέντρα, ενώ ένα χρόνο αργότερα εξέδωσε το έργο που την έκανε ευρέως γνωστή, το μυθιστόρημα Τα ψάθινα καπέλα (που μεταφράστηκε το 1950 στα γαλλικά με τίτλο Trois etes). Το 1946 πήρε διαζύγιο και έφυγε με την κόρη της για το Παρίσι, όπου συνδέθηκε με τους Καστοριάδη, Καμπά, Αξελό, Ελύτη και ήρθε σε επαφή με τα πρωτοποριακά ευρωπαϊκά καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής. Στο Παρίσι ολοκληρώθηκε ο Άλλος Αλέξανδρος (1950) και το 1952 εγκαινιάστηκε η ενασχόλησή της με τη θεατρική γραφή, άλλοτε στα γαλλικά και άλλοτε στα ελληνικά. Στο χώρο της λογοτεχνίας η Λυμπεράκη κινήθηκε αρχικά στα πλαίσια της ψυχογραφίας με έμφαση στη γυναικεία φύση. Με τον Άλλο Αλέξανδρο και κυρίως τα θεατρικά της έργα πέρασε σ’ έναν εντονότερα υπερβατικό χώρο και κινήθηκε στα όρια του συμβολισμού με την τελετουργική διονυσιακή γραφή, στην προσπάθειά της να προσδιορίσει τη θέση της σύγχρονης Ελλάδας αναμεσα στην Ευρώπη και την Ανατολή μέσω του αρχετυπικών μύθων. Ανάλογος προβληματισμός κυριαρχεί και στο τελευταίο της πεζογράφημα με τίτλο Το μυστήριο. Έγραψε επίσης τα σενάρια για τις ταινίες Μαγική Πόλη του Νίκου Κούνδουρου (1955) και Φαίδρα του Ζυλ Ντασσέν (1962) και ασχολήθηκε με τη λογοτεχνική μετάφραση. Συνεργάστηκε με την εφημερίδα Τα Νέα (1975). Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων.  1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Μαργαρίτας Λυμπεράκη βλ. Κατσαρή Ξανθή, «Μαργαρίτας Λυμπεράκη: Η ζωή και το έργο», στο πρόγραμμα της παράστασης του έργου της Λυμπεράκη Το μυστικό κρεβάτι ή Τηλέγονος από το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κομμοτηνής, 1995, σ.11-16, Τσιριμώκου Λίζυ, «Λυμπεράκη Μαργαρίτα», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό5. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986, Φαρίνου - Μαλαματάρη Γεωργία, «Μαργαρίτα Λυμπεράκη», Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ‘67Ε΄, σ. 130-177. Αθήνα, Σοκόλης, 1988 και Φαρμάκης Φρ., «Λυμπεράκη Μαργαρίτα», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας9. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία • Δεσποτόπουλος Κ.Ι, «Μυθιστόρημα δυαδικής υπαρξιολογίας», Φιλολογικά, σ.95-99. Αθήνα, Φέξης, 1964. • Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κομμοτηνής, Πρόγραμμα για την παράσταση του έργου της Μαργαρίτας Λυμπεράκη Το μυστικό κρεβάτι ή Τηλέγονος, θεατρική περίοδος 1995. • Δικταίος Άρης, «Μαργαρίτα Λυμπεράκη · Η αναζήτησις της ελευθερίας και της ταυτότητας», Μεσημβρινή, 16/2/1961. • Ζήρας Αλεξ., «Σε αναζήτηση ταυτότητας» (κριτική για τον Άλλο Αλέξανδρο), Διαβάζω31, 5/1980, σ.67-69. • Ζούρα-Τριχιά Μ., «Μαργαρίτα Λυμπεράκη: Η ζωή της και η λογοτεχνική πορεία από το μυθιστόρημα στο θέατρο», Παρουσία2, 1984, σ.109-128. • Καραπάνου Μαργαρίτα, «Ο Μύθος, το Θέατρο και ο Φόνος», Η λέξη31, 1/1984, σ.8-13. • Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Μαργαρίτα Λυμπεράκη», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας κριτικός οδηγός, σ.136-137. Αθήνα, Πατάκης, 1995. • Σαχίνης Απόστολος, Νέοι πεζογράφοι, σ.74-82. Αθήνα, Εστία, 1984. • «Σε β΄ πρόσωπο· μια συνομιλία της Μαργαρίτας Λυμπεράκη με τον Αντώνη Φωστιέρη και τον Θανάση Νιάρχο», Η λέξη31, 1/1984, σ.59-64. • Σικελιανός Άγγελος, «Ένα ξεκίνημα», Νέα Εστία38, 1945, σ.727-728. • Σταματίου Κώστας, Κριτική για το Μυστήριο, Τα Νέα, 4/12/1976. • Τσιριμώκου Λίζυ, «Λυμπεράκη Μαργαρίτα», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό5. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986. • Φαρίνου - Μαλαματάρη Γεωργία, «Μαργαρίτα Λυμπεράκη», Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ‘67Ε΄, σ. 130-177. Αθήνα, Σοκόλης, 1988.

Εργογραφία (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Πεζογραφία • Τα δέντρα· Εξώφυλλο Γιάννη Τσαρούχη. Αθήνα, Οι Φίλοι του βιβλίου, 1945. • Τα ψάθινα καπέλα. Αθήνα, Πυρσός, 1946. • Ο άλλος Αλέξανδρος. Αθήνα, Αετός, 1950. • Το μυστήριο. Αθήνα, Κέδρος, 1976. • Γυναίκες και άντρες. Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1997. ΙΙ.Θέατρο • Η γυναίκα του Κανδαύλη. Αθήνα, Ίκαρος, 1955. • L’ autre Alexandre. Παρίσι, Gallimard, 1957 (και ελληνική έκδοση με τίτλο Ο άλλος Αλέξανδρος, το μυθιστόρημα και το θέατρο. Αθήνα, Γαλαξίας, 1971). • Les Danaides . Παρίσι, Gallimard, 1963. • Le saint prince. Παρίσι, Gallimard, 1963 (και ελληνική μετάφραση από τη συγγραφέα Ο Άγιος Πρίγκηψ. Αθήνα, Γαλαξίας, 1972). • Sparagmos. Παρίσι, Christian Bourgois, 1973 (και ελληνική μετάφραση από τη συγγραφέα Σπαραγμός· Τα πάθη του αστεριού. Αθήνα, Κέδρος, 1970). • Για τον απόντα. Αθήνα, Κέδρος, 1972. • Εσπερινή τελετή. 1972. • Erotica. Παρίσι, Christian Bourgois, 1974 (και ελληνική μετάφραση Ερωτικά. Αθήνα, Ερμής, 1983). • “Το γέλιο”, Ελληνική Πεζογραφία, σ.127-140. Αθήνα, Ερμείας, 1976. • Μυθικό θέατρο (Η γυναίκα του Κάνδαυλη, Οι Δαναΐδες, Το μυστικό κρεββάτι). Αθήνα, Ερμής, 1980. • Ζωή. Αθήνα, Εστία, 1985. ΙΙΙ.Ποιήση • Για τον απόντα εσπερινή τελετή. Αθήνα, Κέδρος, 1972. IV.Σενάρια • Μαγική πόλη. Σκηνοθεσία Νίκος Κούνδουρος, α΄ προβολή, Φεστιβάλ Βενετίας, 1954. • Φαίδρα. Σκηνοθεσία J.Dassin, α΄ προβολή, Παρίσι, 1962. V. Μεταφράσεις • Stevenson R.L., Το νησί των θησαυρών. Αθήνα, Οι Φίλοι του Βιβλίου, 1946. VΙ. Παιδική λογοτεχνία • Η γιορτή του ρυζιού. Αθήνα, 1951.

Επιπλέον Πληροφορίες Αρχείο του λογοτέχνη υπάρχει στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.)

(πηγή: http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=255)

Περίληψη του βιβλίου της Μαργαρίτας Λυμπεράκη «Τα ψάθινα καπέλα» από τον δικτυακό τόπο των εκδόσεων Καστανιώτη:

[πηγή: εκδόσεις Καστανιώτη <http://www.kastaniotis.com>]

Κριτική του έργου:

Νικηφόρου Λύτρα "Το ψάθινο καπέλο"
[περίπου 1925]
 (Εθνική Πινακοθήκη και μουσείο
Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα)

Είναι κάποιες περίοδοι στη ζωή του κάθε ανθρώπου στις οποίες το περιβάλλον, ο χαρακτήρας αλλά και οι επιθυμίες του αλλάζουν δραματικά. Μια τέτοια περίοδος ήταν και τα τρία αυτά συνεχόμενα καλοκαίρια για τη Μαρία, την Ινφάντα και την Κατερίνα. Το βιβλίο καθώς και το πρώτο από τα τρία καλοκαίρια ξεκινούν όταν η Μαρία είναι είκοσι ετών, η Ινφάντα δεκαοχτώ και η Κατερίνα δεκαέξι. Τρία καλοκαίρια που τα κορίτσια τα βιώνουν διαφορετικά η καθεμιά τους ανάλογα με το χαρακτήρα τους.Τα γεγονότα αυτής της περιόδου μας τα παρουσιάζει η μικρότερη, η Κατερίνα. Το μυθιστόρημα εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1946.

  H Eποχή, ο Έρωτας, η Αναζήτηση, ο Πόθος 

---

Βρισκόμαστε αμέσως  μετά το β’ Παγκόσμιο πόλεμο, λίγο έξω από τη Κηφισιά. Εκεί, στη μέση του κάμπου με τα περιβόλια, είναι το κτήμα και το σπίτι που έχει φτιάξει ο παππούς των κοριτσιών, ο Δημήτρης. Σε αυτό το σπίτι μένουν μαζί με τη μητέρα τους, Άννα, μετά από το χωρισμό με τον πατέρα τους, Μίλτο. Στο σπίτι μαζί τους μένει ο παππούς Δημήτρης, η θεία Τερέζα και η γριά υπηρέτριά τους, η Ροδιά.

 Τρία καλοκαίρια μέσα στο λαμπρό φως της Αττικής, τρεις αδερφές στην άνθησή τους. Η Μαρία, η μεγαλύτερη, αισθησιακή, κοντά στα μυστήρια της φύσης. Ο χαρακτήρας της είναι ζωηρός, επιθυμεί να ζήσει έντονα τη ζωή της, με πάθος και έρωτα. Αρχικά παρουσιάζεται ως επιπόλαια, με το αίσθημα του ενθουσιασμού μέσα της. τελικά παντρεύεται τον επίμονο και ερωτευμένο μαζί της Μάριο. Ο Μάριος υπήρξε παιδικός φίλος των τριών κοριτσιών. Από μικρός ήδη ήταν ερωτευμένος με την Μαρία, την οποία τελικά παντρεύτηκε και έκαναν δυο παιδιά.

Η Ινφάντα, φλογερή αλλά συγκρατημένη μπροστά στον έρωτα. Παρόλο το νεαρό της ηλικίας της είναι προσγειωμένη και πιο σοβαρή από τις αδερφές της. Δεν εμπιστεύεται εύκολα τα αγόρια και παρόλο που ερωτεύεται, τον Νικήτα, κρατάει επιφυλάξεις και σκέφτεται περισσότερο με τη λογική και όχι το συναίσθημα.

Η Κατερίνα,  η μικρότερη από τις άλλες δυο αδερφές, διψασμένη για ανεξαρτησία, διαλέγει το όνειρο. Γι’ αυτήν ο μύθος γίνεται πραγματικότητα. Η Κατερίνα αφηγείται τα τρία αυτά καλοκαίρια με φαντασία, χιούμορ και απέραντη τρυφερότητα, με νεανική χάρη που έχει κιόλας έναν τόνο νοσταλγίας. Της άρεσε πολύ να ονειροπολεί και αν ακούει τις ιστορίες της γριάς υπηρέτριας, της Ροδιάς. Ήταν ανεξάρτητος άνθρωπος, ήθελε να ζήσει ελεύθερη και να ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο. Ο έρωτάς την ήταν ο Δαβίδ. Τα συναισθήματα για το άτομό του ήταν πολύ δυνατά. Ωστόσο τελευταία στιγμή αποφάσισε πως δεν ήθελε να τον παντρευτεί και ήθελε να ταξιδέψει σε όλον τον κόσμο.

Μια μικρογραφία του κόσμου- Αττική, η γη που χάθηκε

---

 Η πένα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη μάς περιγράφει τη ζωή της μικρής κοινωνίας των ηρώων της, που είναι μια μικρογραφία του κόσμου. Και όπως κάθε μικρογραφία έτσι και αυτή έχει όλα τα χαρακτηριστικά του συνόλου. Μαθαίνουμε πώς ζούσε ο κόσμος και κυρίως οι πλούσιες γυναίκες τότε. Ζωές μέσα σε «χρυσά κλουβιά» και μέσα στην πολυτέλεια. Την πολυτέλεια όχι μόνο των ακριβών αντικειμένων αλλά και την πολυτέλεια να μην τις απασχολούν τα μικρά και ασήμαντα, αφού τα μεγάλα και επώδυνα είναι «προνόμιο» των αγωνιστών και των φτωχών.

« Τις Κυριακές λοιπόν στη θάλασσα ερχόταν η Έλλη και καμιά φορά ο θείος Αγησίλαος· τότε γινόταν το μεγάλο γλέντι. Ο θείος Αγησίλαος ήταν σαν παιδί, καλός κι ανεύθυνος. Είχε μια ασυνέπεια γιομάτη γοητεία.Μπορούσες να τον περιμένεις στην Κηφισιά κι εκείνος να πάει να σε γυρεύει στο Φάληρο, ξέροντας πως βρίσκεσαι στην Κηφισιά. Κι έτσι ήταν σ' όλα του τα ζητήματα. Την αίσθηση του χρόνου δεν την είχε, ούτε της κακίας του κόσμου. Ήταν σα να ζούσε σ' ένα έρημο νησί κι έπαιζε όλη τη μέρα με τα βότσαλα. Κι ο πατέρας ήταν λίγο σαν παιδί που παίζει με τα βότσαλα, κι αγνοούσε κι αυτός την κακία του κόσμου. Μόνο που αν τον περίμενες στην Κηφισιά και το 'ξερε, στην Κηφισιά θα 'ρχόταν να σε βρει.»

 Ακόμη, μέσα από τα μάτια και τις περιγραφές της Κατερίνας, γνωρίζουμε μια Αττική που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με αυτήν που έχουμε στο μυαλό μας και μερικοί από εμάς βιώνουμε καθημερινά. Μια όμορφη Αττική γεμάτη περιβόλια, δέντρα και ζώα τόσο οικόσιτα όσο και ελεύθερα στη φύση. Και μέσα σ΄ αυτά τα όμορφα τοπία, παρουσιάζονται οι ζωές των ηρώων που τις επισκέπτεται ο έρωτας. Ένας έρωτας που εκείνη την εποχή είναι σύνηθες να παραμένει κρυφός.

  

Ένα  ανάγνωσμα ηθογραφικό

---

Τα «Ψάθινα καπέλα» της Μαργαρίτας Λυμπεράκη, είναι ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, που σε μεταφέρει σε μια άλλη εποχή, πολύ διαφορετική από τη δική μας. Διαφορετική στη σκέψη και στις συμπεριφορές των ανθρώπων αλλά και διαφορετική στο περιβάλλον που οι ήρωες του βιβλίου ζούσαν. Ένα θαυμάσιο περιβάλλον που στις μέρες μας το συναντάμε μόνο στην ελληνική επαρχία, ενώ τότε ήταν απλά οι εξοχές της Αθήνας.

 Ένα  ανάγνωσμα ηθογραφικό, αν και παρουσιάζει σχεδόν αποκλειστικά, τη ζωή των πλουσίων μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Με την πρώτη ματιά σου δίνει την εντύπωση ότι η συγγραφέας δεν αναφέρεται καθόλου στην κοινωνική και πολιτική κατάσταση της εποχής. Αν το σκεφτείς όμως καλά, η ζωή των πλουσίων και κυρίως των πλουσίων γυναικών του 1945 απείχε μακράν από προβληματισμούς τέτοιου είδους.

 Είναι ένα χαμηλών τόνων βιβλίο (ακόμη και κλασικό) για τα σημερινά δεδομένα. Το ύφος του μυθιστορήματος είναι γλαφυρό, γεμάτο όμορφες φυσιολατρικές εικόνες. Παρουσιάζεται μια διάχυτη ηλιόλουστη ατμόσφαιρα της παλιάς εξοχικής Αττικής που ίσως τελικά στοιχειοθετεί όχι μόνο το φόντο αλλά και την ουσία του περιεχομένου του. Η όμορφη, διακριτική σκιαγράφηση χαρακτήρων και ένα «λεπτό» υποτονικό σχόλιο πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις, κυριαρχούν σε αυτό το μυθιστόρημα. Ωστόσο η έντονη πλοκή και δράση απουσιάζουν, γι’ αυτό ίσως από το σημερινό αναγνώστη θεωρηθεί ανιαρό.

Κατά τη γνώμη μας αξίζει να διαβαστεί από φυσιολάτρες, «νοσταλγούς» του παρελθόντος και από αναγνώστες που τους αρέσει ο ρομαντισμός, το μυστήριο και το όνειρο. Το βιβλίο αυτό χαρίζει μια απαλή νότα αγαλλίασης και μια γλυκόπικρη γεύση, υπό τη σιωπηρή σύγκρουση ανάμεσα στην ελευθερία και τη μοναξιά, την οικογενειακή θαλπωρή και στην τάση για φυγή, στο ρεαλισμό και την ονειροπόληση. Θα αρέσει πολύ στους ρομαντικούς και ονειροπόλους αναγνώστες.

Στο βιβλίο "Τα ψάθινα καπέλα" στηρίχθηκε το σενάριο της ομώνυμης τηλεοπτικής σειράς. Η μεταφορά του στην τηλεόραση ήταν επιτυχημένη, με καλές ερμηνείες και σκηνοθεσία.

 «Εκείνες οι Κυριακές θα μείνουν μέσα μου ατόφιες, έτσι όπως τις έζησα. Καμιά τους λεπτομέρεια δε θα λησμονηθεί. Πλησιάζαμε τον κόσμο της θάλασσας. Εμείς που ζούσαμε με τα μερμήγκια, τις σαύρες και τα βατράχια,σαστίζαμε μπρος στα κύματα. Αφήναμε τα καβούρια να μπήγουν τις δαγκάνες τους μέσα στη σάρκα μας για ν' ανακατωθεί η αλμύρα με το αίμα μας. Και τα ψάρια ν' αγγίζουν τα κορμιά μας για να νιώσουμε πόσο κρύα είναι. Κι ευχόμασταν να βρεθεί στο πέρασμα μας μια ρουφήχτρα που θα μας έδινε τη γλύκα του θανάτου, χωρίς όμως να πεθάνουμε».

«Η καθημερινή ζωή είναι που κρύβει τη μεγαλύτερη δύναμη»

Μαργαρίτα Λυμπεράκη

Πηγή: http://www.artic.gr/kritikes-logotexnia/3068-ta-psathina-kapela-tis-margarita-lymperaki

Από τον Πολιτιστικό Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας (ΠΟΘΕΓ) διαβάστε τις πρώτες 52 σελίδες:
Τα ψάθινα καπέλα, Εκδόσεις Καστανιώτη 2001, Σσ.11-52, Πρώτη Έκδοση Έργου:1946