Μαζοποίηση - Κοινωνικός κομφορμισμός

ΜΑΖΟΠΟΙΗΣΗ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΚΟΜΦΟΡΜΙΣΜΟΣ

           Ορισμοί:

•  Μαζοποίηση: φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι χάνουν την προσωπικότητά τους, μαζοποιούνται και χαρακτηρίζονται από άκριτη αποδοχή τρόπων ζωής ή σκέψης που τους προσφέρονται από διάφορες κατευθύνσεις.

• Κοινωνικός κομφορμισμός: συγκεκριμένη διαδικασία ένταξης του ατόμου στην κοινωνία, σύμφωνα με την οποία το άτομο αποδέχεται παθητικά τους κανόνες και τις αξίες της. Μια τέτοια στάση διασφαλίζει την ένταξη του ατόμου στο κοινωνικό σώμα χωρίς συγκρούσεις, λειτουργεί όμως ισοπεδωτικά για την προσωπικότητα του.

             Αίτια μαζοποίησης:

• Ο φόβος της μοναξιάς, η ανασφάλεια, η ανικανότητα να αυτορυθμιστεί, να αυτοκαθοριστεί κάποιος. Ο σημερινός άνθρωπος θυσιάζει στο βωμό της μάζας τη δική του ηθική, συχνά επειδή φοβάται τη σύγκρουση με την κοινωνία και κατ’ επέκταση την απόρριψή του απ’ αυτήν. Τότε μιμείται κανόνες συμπεριφοράς αταίριαστους με την ψυχοσύνθεσή του, με φυσική συνέπεια να συγκρούεται με τον εαυτό του και να τον απορρίπτει έμμεσα ο ίδιος, επειδή η επικρατούσα κοινωνική σύγχυση αφαιρεί τη νηφαλιότητα του και αμβλύνει την κριτική του ικανότητα.

• Η αποφυγή εσωτερικών ή εξωτερικών συγκρούσεων και η ανάγκη ταυτότητας μέσα από αρχές δεδομένες και ακλόνητες σχετικές με το Έθνος, την πίστη, την πολιτική, την ηθική, που ο άνθρωπος είναι υποχρεωμένος να δεχτεί, χωρίς να προβάλει αντίδραση κριτικάροντας ή αμφισβητώντας, γιατί επικρατεί η άποψη ότι ο ένας πρέπει να σέβεται τις πεποιθήσεις του άλλου, στο όνομα της ελευθερίας, που κυριαρχεί.

• Σημείωση: Διευκρινίζεται ότι σε μια κοινωνία είναι αναγκαίο να λειτουργούν δεσμοί συνεκτικοί, όπως η γλώσσα, η εθνική ταυτότητα…, όμως η μαζοποίηση δίνει την αίσθηση της κοινωνικής αποδοχής και ασφάλειας ισοπεδώνοντας τη διαφορετικότητα του ατόμου και γι’ αυτό θεωρείται αρνητικό φαινόμενο.

• Οι πολιτικές, θρησκευτικές και κάθε είδους οργανώσεις, που ενδιαφέρονται περισσότερο για την ικανοποίηση προσωπικών φιλοδοξιών και εκμεταλλεύονται τα μέλη τους, τα οποία,  προσπαθούν να μετατρέψουν σε άβουλη μάζα, πειθήνια όργανα.  Οι άνθρωποι που είναι οργανωμένοι σε τέτοιες ομάδες, χάνουν την προσωπικότητά και την αυτοτέλειά τους.

• Η αστυφιλία, που ευνόησε την ανωνυμία και την αδιαφορία, καλύπτοντας  το άτομο μέσα σε μια μάζα άγνωστων μεταξύ τους ανθρώπων.

• Η πλύση εγκεφάλου που δημιουργεί η διαφήμιση και άλλοι μαζοποιητικοί μηχανισμοί, όπως το εκπαιδευτικό σύστημα, τα Μ. Μ. Ε, η βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου, η μόδα…, που υποβαθμίζουν την ανθρώπινη νοημοσύνη, κάμπτουν κάθε μορφή αντίστασης και προωθούν την ομοιομορφία και την έλλειψη κριτικής σκέψης και αντίδρασης.

• Η ελλιπής μόρφωση και ο τεχνοκρατικός προσανατολισμός του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και η αδράνεια της πνευματικής και πολιτικής ηγεσίας και η αδυναμία του ίδιου του ατόμου να συνειδητοποιήσει την κατάστασή του και να αντιδράσει.

Συνέπειες μαζοποίησης:

•  Απουσία κριτικής σκέψης και δημιουργία γόνιμου εδάφους, όπου θα μπορούν να διαδίδονται χωρίς αντιστάσεις τα διάφορα εξουσιαστικά μηνύματα ή οι επιταγές χειραγωγικού περιεχομένου

• Ισοπεδωτική ομοιομορφία (στο ντύσιμο, στη διασκέδαση, στον τρόπο σκέψης, στις ιδέες…), που δεν επιτρέπει ή απορρίπτει τη διαφορετικότητα, τη θέτει στο περιθώριο και ανοίγει το δρόμο για την οριστική αποπομπή και δίωξή της, με αποτέλεσμα να καλλιεργούνται ρατσιστικές ή άλλες επιβλαβείς για την κοινωνία αντιλήψεις και να μην ακούγονται οι φωνές της νηφαλιότητας και της λογικής.

• Απελευθέρωση των ενστίκτων των μαζών, που συχνά οδηγούν σε εκρηκτικές καταστάσεις, καταστροφές, πολέμους, βία, φανατισμό.

•  Πνευματική στασιμότητα και αδιαφορία για τα πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας.

•  Κίνδυνος για τη δημοκρατία, αφού οι λαοί μεταβλήθηκαν σε μάζες που αλληλοσυγκρούονται και σπαράσσονται από την οξύτητα των πολιτικών παθών και κυριαρχία του λαϊκισμού και της δημαγωγίας στην πολιτική σκηνή.

• Κίνδυνος για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια.

            

Τρόποι αντιμετώπισης:

• Ολοκληρωμένη παιδεία με ανθρωπιστικό περιεχόμενο και έμφαση στην κριτική σκέψη και στο σεβασμό της προσωπικότητας και της διαφορετικότητας.

• Μέσα μαζικής ενημέρωσης που δε θα προβάλλουν μόνο το ομοιόμορφο και τυποποιημένο ως αποδεκτό, αλλά θα παρουσιάζουν με σεβασμό και το διαφορετικό.

• Προσπάθεια του ίδιου του ατόμου να συνειδητοποιήσει την κατάστασή του, να αφυπνιστεί και να αντιδράσει στον καταιγισμό των διαφημιστικών, πολιτικών ή άλλων μηνυμάτων που απειλούν την ελευθερία, την αυτονομία και την αξιοπρέπειά του.

• Ενεργοποίηση πνευματικών ανθρώπων που με τη δράση τους μπορούν να αφυπνίσουν τις κοιμισμένες συνειδήσεις, για να αντιδράσουν δυναμικά στην οργανωμένη επιχείρηση απώλειας της ανθρώπινης προσωπικότητας.

________________________________________

________________________________________

________________________________________