ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
Ορισμοί:
α) επάγγελμα: η ειδική εργασία με την οποία ασχολείται κάποιος για να εξασφαλίσει τα αναγκαία για τη ζωή. Η κατανομή των μελών μιας κοινωνίας σε επαγγέλματα είναι αποτέλεσμα της προόδου των μέσων παραγωγής και του καταμερισμού της εργασίας και αποδεικνύει πολύπλοκη οικονομία.
• Το επάγγελμα αποτελεί προϋπόθεση για την αποδοχή του ατόμου από το κοινωνικό σύνολο. Το άτομο χρησιμοποιεί το επάγγελμα για να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο ως παραγωγικό μέλος, ως καταξιωμένο ον, για να μην υφίσταται τις αρνητικές επιπτώσεις του κοινωνικού ελέγχου. Η υποτίμηση, η περιφρόνηση, η απουσία γοήτρου και κύρους, η περιθωριοποίηση είναι μερικές μορφές του κοινωνικού ελέγχου που ασκείται στα άτομα, όταν αυτά δεν έχουν να επιδείξουν συγκεκριμένη επαγγελματική απασχόληση (επαγγελματική ταυτότητα).
β) εργασία: η σωματική ή διανοητική ενέργεια που καταναλώνεται για την παραγωγή συγκεκριμένου αποτελέσματος.
• Αποτελέσματα εργασίας:
α) εξασφάλιση απαραίτητων υλικών αγαθών
β) οικονομική ανεξαρτησία ατόμου
γ) καλλιέργεια δεξιοτήτων ατόμου
δ) καλλιέργεια φαντασίας, μεθοδικότητας, οργανωτικότητας και προγραμματισμού
ε) αύξηση βούλησης και αγωνιστικότητας
στ) χαρά δημιουργίας
ζ) διεύρυνση πνευματικών οριζόντων
• Παράγοντες εκλογής επαγγέλματος:
1) οικογένεια:
α) θετική επίδραση: εντοπισμός και αξιοποίηση των ικανοτήτων του παιδιού και προσανατολισμός αναλόγως των δεξιοτήτων αυτών
β) αρνητική επίδραση: πίεση στο παιδί να στραφεί σε συγκεκριμένα επαγγέλματα (κυρίως σ’ αυτά των γονιών), που πολλές φορές είναι άσχετα με τις διαθέσεις του παιδιού, με αποτέλεσμα να του δημιουργούν άγχος, εκνευρισμό και να μην το κατευθύνουν σωστά στην επιλογή του επαγγέλματος
2) σχολείο:
αποκαλύπτει τις ικανότητες του παιδιού στο επίπεδο γνώσεων και δημιουργεί πρότυπα που σχετίζονται με το επάγγελμα
3) άμεσο περιβάλλον (συγγενείς, φίλοι, γείτονες…):
επηρεάζουν το παιδί κατά την επιλογή του επαγγέλματος, πολλές φορές και με τη μίμηση
4) προσωπικές βλέψεις, φιλοδοξίες, κλίσεις (οικονομικές απολαβές, δόξα, φήμη, κοινωνική προβολή, αξιοποίηση έμφυτων δεξιοτήτων)
Τι σημαίνει σωστή επιλογή επαγγέλματος;
α) αξιοποίηση προσωπικών ικανοτήτων
β) ικανοποίηση και όχι εξαναγκασμός ψυχολογικός κατά την άσκηση του επαγγέλματος
γ) σταθερότητα εργασίας – ικανοποιητικές απολαβές
δ) παραγωγή κοινωνικού έργου
ε) δυνατότητες ανέλιξης
• Ποιες αξίες επιδιώκουν να υλοποιήσουν οι άνθρωποι με ένα επάγγελμα;
Ποιες οι επιδράσεις του επαγγέλματος στη ζωή μας;
1. Υλικές αξίες: Σταθερό και ικανοποιητικό εισόδημα που εξασφαλίζει οικονομική ανεξαρτησία και άνετη διαβίωση. Μελλοντικές προοπτικές, σταθερή αύξηση εισοδήματος. Άνετες συνθήκες εργασίας, εύκολη δουλειά, χωρίς καταπιεστική εποπτεία. Λογικό ωράριο, εύκολη πρόσβαση στην εργασία.
Αυτός που στην εκλογή επαγγέλματος κυριαρχείται από υλιστικές τάσεις έχει σαν οδηγό επιλογής κυρίως το «που μπορώ να βρω τα περισσότερα οφέλη με αντάλλαγμα τη μικρότερη προσπάθεια και δυσκολία».
2. Επαγγελματικό κύρος: Για την ικανοποίηση του αυτοσυναισθήματος. Την αναγνώριση από το στενό κύκλο εργασίας και την ευρύτερη κοινότητα που ζει το άτομο ή μεταξύ ανθρώπων που θεωρεί σπουδαίους.
Η προσπάθεια για την απόκτηση συνεχώς περισσότερων τυπικών προσόντων μπορεί να συνδέεται με την αξία αυτή.
3. Ενδιαφέρον για την απόκτηση γνώσεων ή την άσκηση μιας δεξιότητας: αναζήτηση επαγγέλματος που δίνει την ευκαιρία για την απόκτηση νέων γνώσεων. Τη δυνατότητα της άσκησης μιας δεξιότητας ή την ικανοποίηση από την πραγμάτωση έργου που είναι προϊόν της δεξιότητας αυτής.
4. Αυτονομία – ανεξαρτησία: Επάγγελμα που εξασφαλίζει ευκαιρίες για την ανάληψη ευθυνών και πρωτοβουλίας. Αυτονομία και ανεξαρτησία δράσεως.
5. Προσφορά υπηρεσιών στους άλλους: Αναζήτηση επαγγελμάτων που δίνουν τη δυνατότητα προσφοράς βοήθειας προς τους συνανθρώπους.
6. Κοινωνικότητα: Επαγγέλματα που δίνουν την ευκαιρία συνεργασίας ή παράλληλης εργασίας με συναδέλφους ή τη δυνατότητα επαφής με πολύ κόσμο.
7. Δημιουργικότητα – Πρωτοτυπία: Επαγγέλματα που δίνουν τη δυνατότητα σ’ αυτόν που τα ασκεί να εκφράζει τις ιδέες του με δημιουργικό και πρωτότυπο τρόπο. Εδώ ανήκουν κυρίως τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα.
8. Άσκηση επιρροής: Επαγγέλματα που δίνουν τη δυνατότητα στο άτομο που ασκεί εξουσία να διευθύνει, να παίρνει αποφάσεις, με δυο λόγια να είναι «αρχηγός».
9. Ποικιλία – εναλλαγή παραστάσεων: Η αξία αυτή πραγματώνεται με την εκλογή επαγγελμάτων που παρουσιάζουν ποικιλία περιεχομένου, συχνές μετακινήσεις, ταξίδια κλπ. Αυτή η ανάγκη συχνά εκφράζεται αρνητικά σαν επιθυμία να αποφύγει κανείς τη ρουτίνα, τη μονοτονία και θετικά με εκφράσεις όπως: ποικιλία, νέες εμπειρίες, εκπλήξεις, πλάτεμα του πνευματικού ορίζοντα κλπ.
10. Ελεύθερος χρόνος: Πολλά άτομα διαλέγουν ένα επάγγελμα με βασικό κριτήριο το πόσο ελεύθερο χρόνο θα τους αφήνει ν’ ασχοληθούν με κάτι άλλο. Μέχρι τώρα μιλήσαμε για ανάγκες που επιδιώκει να ικανοποιήσει κανείς μέσα από το επάγγελμα. Έχουμε όμως αναφέρει πόσο δύσκολο είναι να διαχωρίσουμε την επαγγελματική από την ιδιωτική ζωή και πόσο η μια χρωματίζει και επηρεάζει την άλλη…..»
Τι ζητάμε;
• Αναγνώριση από τους άλλους
• μια ευκαιρία να συναναστρεφόμαστε με κόσμο
• αίσθημα επιτυχίας
• οικονομική άνεση
• απουσία πιέσεων
• μια ζωή γεμάτη δράση και ποικιλία
• μια θέση στην κοινωνία
• ευκαιρία ν’ αποφασίζουμε οι ίδιοι για τη ζωή μας
• ταξίδια
• ασφάλεια και μονιμότητα
• μια καλή σύνταξη
• αρκετό ελεύθερο χρόνο
• υπευθυνότητα
• ευκαιρία ν’ αναπτύξουμε την προσωπικότητά μας
Επιδράσεις στη ζωή μας: Η δουλειά μας επηρεάζει με:
• Το ποσό των χρημάτων που κερδίζουμε (ανάλογα αυξάνει το γόητρό μας – απόκτηση μιας κοινωνικής θέσης)
• Με τις επαφές και τις παρέες που κάνουμε (φιλικοί δεσμοί με συναδέλφους, συνεργάτες, πελάτες). Ανάπτυξη αισθήματος ότι ανήκουμε κάπου.
• Με τις ευκαιρίες που μας δίνονται για ν’ αποκτήσουμε γνώσεις, ν’ αναπτύξουμε ικανότητες, να αναλάβουμε ευθύνες (ανάπτυξη του αισθήματος ότι αξίζουμε)
• Με τον ελεύθερο χρόνο που μας αφήνει για ν’ ασχοληθούμε με την οικογένειά μας και με τα χόμπυ μας
• Με το να μας ασκεί στην αυτοπειθαρχία, την αγάπη της τάξης, την ενσυνείδητη εργασία.
• Με το να μας παρέχει ένα αίσθημα ασφάλειας
• Με το να μας δίνει την ευκαιρία να κατασκευάσουμε χρήσιμα πράγματα για τη ζωή του ανθρώπου, να γίνουμε δημιουργικοί.
• Με το να μας παρέχει την ευκαιρία για περιπέτεια, αντιμετώπιση κινδύνων κλπ.
• Με το να μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε τη φύση, να ταξιδέψουμε και να γνωρίσουμε νέους τόπους και νέους ανθρώπους.
• Με το να μας παρέχει την ευκαιρία να βοηθήσουμε τους άλλους, να συμμετέχουμε σε κοινωνικά έργα και έτσι να μας χαρίζει ένα αίσθημα πληρότητας.
Σημασία σωστής επιλογής επαγγέλματος:
• ψυχική ικανοποίηση του ανθρώπου (χαρά δημιουργίας, καταξίωση κοινωνική, ψυχική ισορροπία)
• υλική ικανοποίηση, δηλ. ικανοποίηση βασικών αναγκών (τροφή, ένδυση, κατοικία, διασκέδαση…)
• εξωτερίκευση δημιουργικών δυνάμεων του ατόμου, με αποτέλεσμα την προκοπή, την επιτυχία, τη διάθεση και προσπάθεια για κάτι καλύτερο, άρα την κοινωνική πρόοδο, την οικονομική ανάκαμψη, την αύξηση της παραγωγικότητας
• ευημερία, ασφάλεια κοινωνικού συνόλου, κοινωνική αρμονία, αφού ο άνθρωπος που δημιουργεί δε νιώθει ανία και ανασφάλεια και δεν «παρασιτεί» εις βάρος των άλλων
• πνευματική, πολιτιστική ανάπτυξη
• αυτογνωσία ατόμου μέσα από τη δοκιμή των δυνάμεων του ατόμου και την αποκάλυψη στοιχείων του χαρακτήρα
• καλλιέργεια κοινωνικών αρετών (άμιλλα, συνεργασία, αλληλεγγύη…)
• σφυρηλάτηση επαγγελματικής συνείδησης, απόκτηση συναίσθησης παράλληλης ύπαρξης δικαιωμάτων και υποχρεώσεων
Λάθη κατά την επιλογή του επαγγέλματος:
σε «καλά» και «κακά»
• έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού
• έλλειψη αυτογνωσίας του ατόμου που υποτιμά
ή υπερεκτιμά τον εαυτό του – υπέρμετρες φιλοδοξίες
• πίεση οικογενειακού περιβάλλοντος
• επιρροή ανεύθυνων ατόμων και λανθασμένων προτύπων
Συνέπειες λανθασμένων επαγγελματικών επιλογών:
Η εργασία αντί να λυτρώνει τον άνθρωπο και να τον οδηγεί στην ευτυχία, τον καταπιέζει, τον φθείρει και τον καθιστά δυστυχή, όταν:
α) αποσκοπεί μόνο στην απόκτηση χρημάτων και δεν αποτελεί μέσο έκφρασης και αυτοπραγμάτωσης
β) δεν ανταποκρίνεται στις δυνατότητες, στις κλίσεις του ατόμου, με συνέπεια να δημιουργείται άγχος και αδυναμία εκπλήρωσης των υποχρεώσεων από το άτομο
γ) η εργασία δεν είναι προϊόν προσωπικής επιλογής αλλά καταναγκασμού και μεταβάλλεται σε μόχθο και ανιαρή απασχόληση
δ) ο ανταγωνισμός δημιουργεί στον εργασιακό χώρο συνθήκες που ευνοούν έριδες και δημιουργούν εχθρικό για τον εργαζόμενο περιβάλλον
ε) ο ίδιος ο εργαζόμενος στην προσπάθειά του να ανελιχθεί επαγγελματικά αποξενώνεται από τον εαυτό του και τους άλλους και αφιερώνεται αποκλειστικά στην εργασία, παραγκωνίζοντας την προσωπική του ζωή, με αποτέλεσμα να μην αναπτύσσει δραστηριότητες που είναι ικανές να του προσδώσουν την ευτυχία (επικοινωνία με το συνάνθρωπο, δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου)
στ) οι απάνθρωπες συνθήκες εργασίας παραβιάζουν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα (αξιοπρεπή υλική διαβίωση, ασφάλεια…) και μεταβάλλουν τον άνθρωπο από εργαζόμενο σε δούλο
Συμπέρασμα: Το επάγγελμα συνοδεύει τον άνθρωπο σ’ όλη του τη ζωή και διαμορφώνει τον τρόπο ζωής του. Αξίζει λοιπόν ο άνθρωπος με ωριμότητα, σύνεση και αποφασιστικότητα να διαλέξει το επάγγελμα που τον εκφράζει, για να καταξιωθεί κοινωνικά και να νιώθει κάθε μέρα ότι δημιουργεί και προσφέρει στον εαυτό του και στο κοινωνικό σύνολο.
Μπορείς να αναρωτηθείς τι θα ήθελες να κάνεις στην ζωή σου αν τα χρήματα δεν είχαν σημασία; Μια υπέροχη διάλεξη από τον Βρετανό συγγραφέα και φιλόσοφο Alan Watts (1915 -- 1973)
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ
El Empleo (The Employment): Όταν οι άνθρωποι μετατρέπονται σε αναλώσιμα αντικείμενα
To El Empleo αποτελεί ανεξάρτητη παραγωγή του αργεντίνικου Animation Studio Opusbou και δημιουργήθηκε το 2008 από τον Santiago Grasso. Mέσα σε αυτά τα χρόνια, το μικρού μήκους φιλμ διακρίθηκε επανειλημμένως σε μεγάλα κινηματογραφικά φεστιβάλ του κόσμου και διαδόθηκε αστραπιαία και μέσω του διαδικτύου. Ο Αργεντίνος με απλό αλλά απόλυτα στοχευμένο τρόπο μέσα σε λίγα λεπτά καταφέρνει να οπτικοποιήσει τη μορφή και τον τρόπο λειτουργίας της σημερινής κοινωνίας. Η αποξένωση του σύγχρονου ανθρώπου, η εκμετάλλευση στο χώρο της εργασίας, η χρησιμοποίηση άλλων ανθρώπων για την προσωπική επιβίωση καθώς και η έλλειψη ενδιαφέροντος για τα ουσιαστικά πράγματα και τις αξίες της ζωής είναι κάποια από τα θέματα που διαπραγματεύεται.
(https://www.presspop.gr/articles/2013/09/12/el-empleo-employment-)
