Τρίτη 25 Απριλίου 2023

ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ - ΞΕΝΟΦΟΒΙΑ

 

ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ – ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ - ΞΕΝΟΦΟΒΙΑ

Þ     Ορισμός:  Ρατσισμός ονομάζεται η στάση, κατά την οποία τα μέλη μιας φυλής ή εθνικής ομάδας θεωρούν ότι τα μέλη άλλης φυλής ή ομάδας μειονεκτούν, με αποτέλεσμα να αναπτύσσουν μια έντονη πίστη στην ανωτερότητα και υπεροχή τους. Ρατσισμός είναι το δόγμα σύμφωνα με το οποίο μια εθνική ομάδα έχει καταδικαστεί σε κληρονομική κατωτερότητα και υποστηρίζει την ανωτερότητα μιας φυλής με στόχο την «καθαρότητά» της και την κυριαρχία της επί των άλλων φυλών. Ωστόσο ο ρατσισμός δεν είναι στις μέρες μας μόνο φυλετικός (φυλετικές διακρίσεις) ή εθνικός (εθνικισμός, σοβινισμός), αλλά και κοινωνικός (πολιτικο – ιδεολογικός, πνευματικός, οικονομικός, πολιτιστικός…)

Þ     Ιστορική αναδρομή:

·         διάκριση αρχαίων ελλήνων σε Έλληνες και βάρβαρους («πας μη Έλλην βάρβαρος»)

·         οι Εβραίοι θεωρούσαν τον εαυτό τους «περιούσιο» λαό ή «εκλεκτό» λαό του θεού

·         οι Ρωμαίοι χώριζαν τους ανθρώπους σε Ρωμαίους και μη Ρωμαίους

·         1853 επίσημη υποστήριξη του δόγματος από το γάλλο συγγραφέα και διπλωμάτη Άρθουρ Γκομπινό

·         20ος αι. η πιο ένθερμη υποστήριξη του δόγματος από τον αγγλικής καταγωγής γερμανό δημοσιολόγο Τσάμπερλεν, που υποστήριξε την ανωτερότητα της αρίας φυλής και ιδιαιτέρως του γερμανικού στοιχείου. Στη θεωρία του βασίστηκε ο ναζιστικός ρατσισμός

·         ρατσισμός είναι και οι φυλετικές διακρίσεις στις Η.Π.Α κατά των μαύρων.

·         Ο ρατσισμός διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην εσωτερική και τη διεθνή πολιτική πολλών χωρών κατά τον 20ο αι., όπως π. χ στη μεταχείριση των Εβραϊκών πληθυσμών, καθώς και στη δικαιολόγηση της κατάκτησης του κόσμου εκ μέρους του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος της Γερμανίας, στον αγώνα για τα πολιτικά δικαιώματα στις Ενωμένες Πολιτείες, και στην πολιτική του φυλετικού διαχωρισμού (Aparheid), που εφαρμοζόταν στη Νότια Αφρική.

Þ     Μορφές ρατσισμού:

1) φυλετικός ρατσισμός (φυλετικές διακρίσεις)

2) εθνικός ρατσισμός (εθνικισμός, σοβινισμός)

3) θρησκευτικός ρατσισμός

4) κοινωνικός ρατσισμός:

·          εμφάνισης (άλλα χαρακτηριστικά θεωρούνται αποδεκτά και άλλα όχι)

·          μόρφωσης (μορφωμένος – αμόρφωτος)

·         επαγγελματικής δραστηριότητας (καλά ή κακά, κοινωνικώς αποδεκτά ή όχι επαγγέλματα)

·         οικονομικής άνεσης και οικογενειακής κατάστασης (ευκατάστατος ή όχι, παντρεμένος ή ανύπανδρος…)

·         γεωγραφικής καταγωγής (διαφορά αστικών κέντρων – επαρχιών)

·         κοινωνικής καταγωγής (αριστοκράτες ή μη)

·         τρόπου ζωής (ναρκομανείς, ομοφυλόφιλοι, ιερόδουλες….)

·         φύλου (διαφορετική αντιμετώπιση ανδρών – γυναικών)

·         υγείας (άτομα υγιή και άτομα με ειδικές ανάγκες)

·          πολιτικές προκαταλήψεις (για τους οπαδούς διαφόρων κομμάτων)

·          ιστορικές προκαταλήψεις (παραδοσιακοί εχθροί, π.χ Τούρκοι)

·          ανέκδοτα με Πόντιους, ξανθές…

Þ       Αίτια ρατσισμού:

·         Ψυχολογικά αίτια: αναφέρονται στην τάση που έχει ένας άνθρωπος ή ένας λαός για διάκριση ή υπεροχή. Αυτή η τάση, όταν εξωτερικεύεται, γίνεται υποτίμηση του άλλου λαού. Εδώ μπορούμε να αναφέρουμε παραδείγματα από άτομα που, μην έχοντας τις αντικειμενικές προϋποθέσεις να διακριθούν, καταφεύγουν στο να θεωρούν κατώτερους τους άλλους και αποκτούν έτσι ένα αίσθημα υπεροχής απέναντί τους. Το ίδιο συμβαίνει και με την περίπτωση ορισμένων λαών. Επίσης το αίσθημα ανασφάλειας και φόβου, που προέρχεται είτε από διαπίστωση αδυναμίας ή από το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, οδηγεί άτομα και λαούς στην ανεύρεση εξιλαστήριων θυμάτων.

·         Δήθεν «βιολογικά» αίτια: κατά το 18ο αι. επιχειρήθηκε η στήριξη του ρατσισμού σε επιστημονικές βάσεις. Έτσι το ανθρώπινο γένος χωρίστηκε σε πέντε φυλές και μέσα από τη σύγκρισή τους με βάση ορισμένα κριτήρια, βγήκε το συμπέρασμα ότι η λευκή φυλή ήταν η ανώτερη. Τέτοιες θεωρίες έχουν σήμερα καταρριφθεί από την επιστήμη της βιολογίας. Δυστυχώς όμως υπάρχουν και στις μέρες μας αρκετοί που τις ασπάζονται.

·         Οικονομικά αίτια: τα σημαντικότερα όλων των αιτίων, γιατί πίσω από οποιοδήποτε καθεστώς φυλετικών διακρίσεων βρίσκεται το οικονομικό συμφέρον, που υπήρξε άλλωστε η βασικότερη αιτία όλων των συγκρούσεων μέσα στην ιστορία. Στα οικονομικά αίτια εντάσσονται επίσης και τα φαινόμενα της οικονομικής κρίσης, όπως η ανεργία, η υποαπασχόληση, η ακρίβεια, η έλλειψη οικονομικών πόρων, η εκμετάλλευση.

·         Πολιτικά αίτια: λειτουργούν σε συνδυασμό με τα οικονομικά και είναι η επιθυμία ορισμένων να επιβάλλουν τη δική τους ιδεολογία, ο ιδεολογικός δογματισμός και ο πολιτικός φανατισμός, η άμετρη φιλοδοξία ορισμένων πολιτικών για επιβολή, ο  ολοκληρωτισμός ως πολιτικό σύστημα…..

·         Κοινωνικά αίτια:

ü  ανομοιογένεια στη σύνθεση της κοινωνίας

ü  γιγαντισμός μεγαλουπόλεων και προβλήματα συνύπαρξης

ü  αλλοτρίωση σημερινού ανθρώπου

ü  μαζοποίηση που αντιμάχεται την ιδιαιτερότητα

ü  προβλήματα λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών, αυταρχικότητα εξουσίας

ü  έξαρση βίας και εγκληματικότητας

ü  υποβάθμιση ποιότητας ζωής

ü  κοινωνική αδικία και ανισότητα

·         Εθνικιστικά αίτια:

ü  ανάγκη που αισθάνονται οι λαοί για εθνική ανεξαρτησία, άρα και συσπείρωση των οπαδών τους 

ü  εκ παραδόσεως τάση ορισμένων λαών να θεωρούν τον εαυτό τους ανώτερο από τους άλλους.

·         Θρησκευτικά αίτια: θρησκευτικός φανατισμός και μισαλλοδοξία, που συνήθως βρίσκουν πρόσφορα έδαφος στις μάζες των ανθρώπων με πολύ χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, πνευματική στενότητα και ανασφάλεια και αβεβαιότητα.

·         Αποπροσανατολιστική παιδεία, που προβάλλει οράματα ζωής εντελώς ξένα προς τον ανθρωπισμό και προάγει την ορθολογιστική και τεχνοκρατική αντίληψη ζωής , την αδράνεια και τον κοινωνικό εφησυχασμό.

·         Αδυναμία της πολιτείας να παρέμβει με νομοθετικές ρυθμίσεις, που θα ρυθμίζουν και θα αναγνωρίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και θα επιβάλλουν το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.

·         Ελλιπής ενημέρωση, κατευθυνόμενη πληροφόρηση για τη δράση ατόμων και ομάδων, που προάγει το αίσθημα κατωτερότητας και ασημαντότητας και οδηγεί στο ρατσισμό.

Þ     Παράγοντες που συντηρούν το ρατσισμό:

·         Οι τάσεις αδράνειας του ανθρώπου και ο συμβιβασμός του με το ρατσισμό, ιδίως στις περιπτώσεις που ο ρατσισμός αυτός τον διευκολύνει, γιατί του επιτρέπει την εύκολη αναρρίχηση σε κοινωνικά αξιώματα, μειώνοντας τις πιθανότητες σκληρής σύγκρισης, αφού εξουδετερώνει κάποιους από τα παρασκήνια της ζωής (ο άνθρωπος νιώθει πετυχημένος, εφόσον υπάρχουν κάποιοι άλλοι αποτυχημένοι).

·         Η δυσανάλογα μικρή ηθική πρόοδος της εποχής μας σε σύγκριση με   την πρόοδο στους άλλους τομείς, αφού δε διευκολύνει να ακούγονται οι φωνές κατά του ρατσισμού.

·         Η τάση να εγκλωβιζόμαστε σε παραδεδομένα σχήματα και να τα  συντηρούμε.  

Þ     Συνέπειες ρατσισμού:

·         Διάσπαρτες ανά την υφήλιο εστίες πολέμου – απειλή ενός ακόμα παγκόσμιου πολέμου – όξυνση του διεθνούς ανταγωνισμού.

·         Αποδιάρθρωση και αποσύνθεση της κοινωνίας:

ü  πρόκληση κοινωνικών αναταραχών, εξεγέρσεων

ü  εκμετάλλευση ανθρώπων και υποδούλωση λαών

ü  προσβολή ανθρώπινης αξιοπρέπειας, καλλιέργεια παθών, μίσους,  αισθημάτων αντεκδίκησης και περιφρόνησης

ü  παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων και κοινωνικών    ελευθεριών

ü  διεύρυνση κοινωνικής αδικίας και κοινωνικών ανισοτήτων

ü  φαινόμενα «αντιβίας» από πλευράς αδικούμενων

ü  παρεμπόδιση δημιουργίας, προόδου

ü  υποβάθμιση επιπέδου διαβίωσης των αδικουμένων φυλετικών μειονοτήτων

·         Κίνδυνος για την εθνική υπόσταση του έθνους, μια και αυτό  μπορεί να οδηγηθεί στην αυτοδιάλυσή του ή να εμπλακεί σε πόλεμο με γειτονικούς λαούς . 

Þ     Τρόποι αντιμετώπισης ρατσισμού: 


·         Ενίσχυση του ρόλου και του έργου των διεθνών οργανισμών, ώστε να καταδικάζονται παντού οι εκδηλώσεις ρατσισμού.

·         Επιβολή κυρώσεων σε κράτη με ρατσιστικό καθεστώς (εμπάργκο οικονομικό ή διπλωματικό).

·         Ενίσχυση δημοκρατικών θεσμών,  μέτρα σεβασμού των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, καταπολέμηση του αισθήματος της ξενοφοβίας.

·         Ανθρωπιστική παιδεία, με κέντρο τον άνθρωπο και την αξιοπρέπειά του.

·         Κοινωνική δικαιοσύνη και δικαιότερη κατανομή του υλικού πλούτου και των κοινωνικών αγαθών.

·         Ενεργοποίηση των πνευματικών ανθρώπων για τη διάδοση των ανθρωπιστικών ιδεών.

·         Ψυχικές δυνάμεις, θάρρος και τόλμη για δυναμική αντιπαράθεση στο κοινωνικό κατεστημένο.

 


Κοινωνικό Πείραμα από την ΑctionAid με θέμα το Ρατσισμό: 2 ηθοποιοί, ο ένας από το Μπαγκλαντές κι ο άλλος από την Ελλάδα, προσποιήθηκαν μια σκηνή φραστικής ρατσιστικής επίθεσης. Οι κάμερες κατέγραψαν τις αληθινές αντιδράσεις των ανθρώπων που περίμεναν το λεωφορείο. Η συνέχεια επί της οθόνης…

Κυριακή 26 Μαρτίου 2023

ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ

 

         


 

ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ

Þ        Προβλήματα – δυσκολίες που αντιμετωπίζουν:

·         Στα μέσα μεταφοράς:

Ø  Δεν υπάρχουν ειδικές ράμπες που να εξυπηρετούν τα άτομα με ειδικές ανάγκες.

·         Στις δημόσιες υπηρεσίες και σε οργανισμούς:

Ø  Δεν υπάρχουν ειδικά ασανσέρ ή κυλιόμενες σκάλες για τη μετακίνησή τους

·         Σε δημόσιους χώρους:

Ø  Ειδικές θέσεις στα πεζοδρόμια, οι οποίες χρησιμοποιούνται από άτομα με ειδικές ανάγκες, συχνά καταλαμβάνονται από οχήματα άλλων πολιτών. 


·         Συμπεριφορά του κοινωνικού περίγυρου προς τα άτομα με ειδικές ανάγκες:

Ø Οίκτος, απέχθεια, κοροϊδία, έλλειψη σεβασμού και κατανόησης

·         Στάση της πολιτείας – του κράτους:

Ø Έλλειψη ειδικών σχολείων

Ø  Έλλειψη στήριξης, βοήθειας στις οικογένειες των ατόμων με ειδικές ανάγκες.

Þ    Μέτρα – στάση της πολιτείας  και των πολιτών για την αξιοποίηση αυτών των ατόμων:

·         Τα άτομα με ειδικές ανάγκες είναι άτομα με «ειδικές ικανότητες», τα οποία σε κατάλληλες θέσεις μπορούν να προσφέρουν.

·         Πρέπει να αξιοποιηθούν περισσότερο, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να εργαστούν σε δημόσιες θέσεις ή οργανισμούς (περιορισμένος ο αριθμός ατόμων με ειδικές

ανάγκες σε δημόσιες θέσεις) χαρά και ικανοποίηση από την εργασία δημιουργικότητα ηθική ικανοποίηση.

·         Ειδική μέριμνα  στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στις δημόσιες υπηρεσίες, με πρόβλεψη για ειδικές ράμπες και ασανσέρ που θα δίνει τη δυνατότητα στα άτομα αυτά να αυτοεξυπηρετούνται και να μη νιώθουν κοινωνικά αποκλεισμένα.

·         Περισσότερη υπευθυνότητα από την πλευρά των πολιτών. Π. χ. Να μην παρκάρουν στις ειδικά προβλεπόμενες θέσεις για τα άτομα με ειδικές ανάγκες· να τους βοηθούν και να τους συμπαραστέκονται χωρίς να τους λυπούνται και να τους μειώνουν.

·         Βοήθεια στις οικογένειες των ατόμων με ειδικές ανάγκες, υλική και ηθική. (ειδικοί ψυχολόγοι, νοσηλευτικό προσωπικό, οικονομική ενίσχυση με επιδόματα, παροχή ειδικών μηχανημάτων – συσκευών που θα διευκολύνουν τη ζωή των ανθρώπων αυτών, όπως αναπηρικά οχήματα, καρότσια κ. α.).

·         Επέκταση των προγραμμάτων των δήμων («βοήθεια στο σπίτι») και μέριμνα όχι μόνο σε ηλικιωμένα άτομα αλλά και σε άτομα με ειδικές ανάγκες.

·         Δημιουργία ειδικών κατασκηνώσεων, αθλητικών κέντρων και χώρων ψυχαγωγίας για άτομα με ειδικές ανάγκες. Σκοπός η ομαλή ένταξη των ατόμων αυτών στην κοινωνία, η βελτίωση της ποιότητας ζωής και των συνθηκών διαβίωσής τους. Παράλληλα, με τον τρόπο αυτό ενισχύονται ηθικά και ψυχικά, γνωρίζουν άτομα με ανάλογα προβλήματα, δεν αισθάνονται μόνοι,  αβοήθητοι και περιθωριοποιημένοι. Ειδικότερα με τον αθλητισμό, τα άτομα αυτά έχουν την ευκαιρία να διακριθούν λαμβάνοντας μέρος σε τοπικές αλλά και σε διεθνείς αθλητικές εκδηλώσεις (π.x

Παραολυμπιάδα).




·         Ελεύθερη είσοδο, και σε ειδική θέση, στα θέατρα, στους κινηματογράφους και στα στάδια, ώστε και να ψυχαγωγούνται και να συμμετέχουν στις κοινωνικές εκδηλώσεις.

·         Ειδικές ενημερωτικές τηλεοπτικές εκπομπές για τους κωφάλαλους.

·         Μέτρα για τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας τους.

·         Πρέπει να γίνει σαφές ότι τα άτομα αυτά έχουν ικανότητες και ότι θα πρέπει να βοηθηθούν   από την πολιτεία για να ενταχθούν ομαλά στην κοινωνία. Δεν πρέπει να μένουν αποκλεισμένοι και περιθωριοποιημένοι.