Ανθρωπισμός - Εθελοντισμός

ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ

Þ     Ορισμός:

· «Η αντίληψη της Αναγέννησης ότι η σωματική, η πνευματική και η ψυχική αγωγή του ανθρώπου πρέπει να στηρίζονται στη μελέτη της ελληνικής και της λατινικής αρχαιότητας. Σκοπό του έχει να μελετήσει τον αρχαίο κλασικό κόσμο πάνω στην ορθολογική και κριτική του διάσταση και να υψώσει με τις αξίες που εκείνος καλλιέργησε, το ανθρώπινο πνεύμα. ·  Τρόπος σκέψης που δίνει έμφαση στον άνθρωπο, στις αξίες του και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων του. ·   Είναι στάση ζωής που θεωρεί τον άνθρωπο πρώτη αξία.

Þ     ανθρωπιστικά ιδεώδη:

·     αγάπη •   δικαιοσύνη •   ισότητα •   ισοτιμία •   ελευθερία •   δημοκρατία •   ειρήνη •   φιλία των λαών •   αλληλοσεβασμός •   απαλλαγή από προκαταλήψεις, ρατσιστικές αντιλήψεις.

Þ     Γιατί ο ανθρωπισμός αποτελεί επιτακτικό αίτημα της εποχής;

·  Οι εστίες πολέμου σε διάφορα μέρη της γης παραβιάζουν το δικαίωμα στη ζωή.

·  Η βία, η εγκληματικότητα και άλλα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας παρατηρούνται με ιδιαίτερη έξαρση στην εποχή μας.

·   Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος προκαλεί κινδύνους για τη σωματική υγεία και υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής.

·  Ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται (ατομικά, κοινωνικά, πολιτικά).

Þ  Η τεχνολογία και η επιστήμη, δίχως ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό:

·   δεν υπηρετούν τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου

·   αρκετές φορές τα επιτεύγματα τους χρησιμοποιούνται και εναντίον του.

Þ     Ο χαρακτήρας της σύγχρονης εργασίας:

·   η κυριαρχία της μηχανής και η εξειδίκευση διαμορφώνουν μονομερείς προσωπικότητες.

Þ     Οι ανθρώπινες σχέσεις:

·   Κυριαρχεί η συμβατικότητα, η χρησιμοθηρική αντίληψη, ο «οικονομικός» προσανατολισμός, η αλλοτρίωση.

·  Το πνεύμα υλικού ευδαιμονισμού συντελεί στη δημιουργία μονοδιάστατων προσωπικοτήτων, χωρίς ανθρωπιστικές αξίες.

ð  Η αξία του ανθρωπισμού

·   Η ύπαρξη ανθρωπισμού εδραιώνει τη δημοκρατία, η οποία στις μέρες μας σε αρκετές κοινωνίες δυσλειτουργεί. Η τήρηση και εφαρμογή των ανθρωπιστικών ιδανικών επιβάλλει την ισονομία, τις ίσες ευκαιρίες για συμμετοχή στα κοινά και στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Ακόμη, όταν οι πολιτικοί εμπνέονται από ανθρωπιστικές αρχές, αποφεύγονται τα αρνητικά φαινόμενα του λαϊκισμού, του τυφλού κομματισμού και της δημαγωγίας, αφού αυτά αναιρούν κάθε έννοια σεβασμού στην προσωπικότητα και νοημοσύνη του πολίτη. Κι ο σεβασμός είναι βέβαια θεμελιώδης αρχή του ανθρωπισμού. Όταν μάλιστα επικρατεί η πίστη στον άνθρωπο και την αξία του, προωθείται ο γόνιμος διάλογος, η ηγεσία διακρίνεται για το ήθος της και οι ατασθαλίες εκλείπουν. Αυτονόητη, βέβαια, θεωρείται η τήρηση του διεθνούς δικαίου, ενώ η ειρήνη -όταν αναβιώνουν οι ανθρωπιστικές αξίες- δεν αμφισβητείται.

· Πέραν αυτών, ο ενστερνισμός των αξιών του ανθρωπισμού οδηγεί στην ηθική τελείωση του ατόμου. Κι αυτό γιατί αυτές οι αρχές, όπως είναι η αγάπη, η αλληλεγγύη και ο σεβασμός, άπτονται της ηθικής· ακόμη καλύτερα: συνιστούν την ηθική πλήρωση. Κατ’ επέκταση, οι ανθρώπινες σχέσεις θα γίνουν πιο ουσιαστικές και ζεστές. Ο ανθρωπισμός απελευθερώνει τα άτομα απ’ τα πάθη και τα ζωώδη ένστικτα, τα ευαισθητοποιεί και τα εξευγενίζει, τα οπλίζει με εντιμότητα, ειλικρίνεια και αγάπη. Έτσι, τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας που μαστίζουν τις σύγχρονες κοινωνίες θα ελαχιστοποιηθούν. Σε γενικότερο πλαίσιο, η επικράτηση του ανθρωπισμού θα σημάνει την έξοδο του υποανάπτυκτου κόσμου από την εξαθλίωση με την αμέριστη βοήθεια του προηγμένου κόσμου. Παράλληλα, ο σεβασμός στο συνάνθρωπο, όπως πρεσβεύει ο ανθρωπισμός, θα οδηγήσει αναπόφευκτα και στο σεβασμό στο περιβάλλον του, στη φύση, αφού αυτή είναι βασικός παράγοντας  για τη ζωή και την επιδιωκόμενη ποιότητα ζωής του ανθρώπου.

·  Η προσφορά όμως του ανθρωπισμού δεν εξαντλείται στα παραπάνω, αγγίζει και μάλιστα καταλυτικά και το χώρο του πνεύματος. Κι αυτό είναι φυσικό καθώς,  όταν ο ανθρωπισμός γίνεται πράξη, προσφέρονται ίσες και αληθινές ευκαιρίες για μόρφωση και καλλιέργεια στον άνθρωπο, ποιοτική και σφαιρική ενημέρωση και ανθρωπιστική εκπαίδευση. Έτσι, η πνευματική ανύψωση και ελευθερία γίνεται πραγματικότητα και φαινόμενα όπως ο φανατισμός, ο ρατσισμός, η χειραγώγηση και η μαζοποίηση -που τόσο ταλανίζουν την εποχή μας, αποφεύγονται.

·  Επιπλέον, καθώς το ανθρωπιστικό πνεύμα οδηγεί στην εσωτερική καλλιέργεια του ανθρώπου, θα συντελέσει και στην ψυχική του ισορροπία. Ο εσωτερικά καλλιεργημένος άνθρωπος είναι σε θέση να ελέγχει τα πάθη, τα ένστικτα και τις ορμές του να μην παρασύρεται εύκολα από πειρασμούς καταναλωτικούς -και όχι μόνο- μηνύματα επιτηδείων. Εκτιμά πιο εύκολα και πιο σωστά τις καταστάσεις και, γεμάτος αυτοπεποίθηση, απεγκλωβίζεται απ’ το άγχος και την ανασφάλεια. Επίσης, μια ανθρωπιστική κοινωνία, που πιστεύει και ενδιαφέρεται πραγματικά για εκείνο ο άνθρωπος αναλαμβάνει ευκολότερα πρωτοβουλίες, καλλιεργεί το θάρρος  και αποκτά κίνητρα για δημιουργία, καλλιεργεί τις ψυχικές του αρετές και έχει τις ευκαιρίες να αξιοποιήσει ορθά τον ελεύθερο χρόνο, ώστε να εξυψωθεί ψυχικά.

·  Βέβαιο είναι ακόμη, ότι, όταν τα ανθρωπιστικά ιδανικά διαπνέουν τους επιστήμονες και τους τεχνοκράτες, η γνώση θα χρησιμοποιηθεί προς όφελος του ανθρώπου και όχι σε βάρος του, όπως συχνά σήμερα παρατηρείται. Η επιστήμη και η τεχνολογία τότε θα υπηρετήσουν την ανθρώπινη φύση, θα έχουν σαν στόχο την ανακούφιση απ’ τον πόνο, την απλούστευση της ζωής και θα αποφεύγονται το άγχος, ο φόβος και η ανασφάλεια απ’ την κακή χρήση της γνώσης και των τεχνολογικών επιτευγμάτων.

· Τέλος, ο ανθρωπισμός επιδρά ευεργετικά και στον εργασιακό τομέα. Διαθέτοντας ανθρωπιστικό πνεύμα ο εργαζόμενος αναγνωρίζει τον κοινωνικό χαρακτήρα της εργασίας του, λειτουργεί ευσυνείδητα και προσπαθεί συνεχώς για την ποιοτική και ποσοτική βελτίωση της παραγωγής. Ακόμη, μέσα στην εργασία του βλέπει την προσωπική του ολοκλήρωση και απορρίπτει την υπερεργασία που οδηγεί αναπόφευκτα στην αλλοτρίωση. Έτσι, βελτιώνεται η ποιότητα της εργασίας, αυξάνεται η παραγωγή, αναπτύσσεται η οικονομία και η εργασία αποκτά την κοινωνική και ανθρωποκεντρική διάσταση που της ταιριάζει. Φυσικά, όταν σε μια κοινωνία κυριαρχούν το ήθος, η ευαισθησία, ο σεβασμός στον άνθρωπο, τότε η ανεργία απουσιάζει.

ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ

ð  Σήμερα οι βασικότερες αιτίες που ωθούν τους  ανθρώπους και ειδικά τους νέους σε πράξεις εθελοντικής βοήθειας σχετίζονται με:

·  το αυξημένο βιοτικό τους επίπεδο

·  το αίσθημα της κοινωνικής αλληλεγγύης

·  την προβολή της ανθρώπινης δυστυχίας από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης

·  την πίστη στη χαρά της προσφοράς

·  τη διάθεση αντίδρασης στην επιβαλλόμενη παθητικότητα του πολίτη κ.α.

·         οραματιστές, αγωνιστές   =>   ενάντια στο κατεστημένο

·  Η προσπάθεια αυτή όμως δεν ενδιαφέρει μεγάλη μερίδα της κοινωνίας, καθώς δεν αποτελεί ένα γενικευτικό κοινωνικό πρότυπο αλλά αφορά ένα μικρό τμήμα των πολιτών. Έτσι διαμορφώνεται η ανάγκη ο εθελοντισμός να «καταλάβει» μεγαλύτερες ομάδες ανθρώπων.

ð  Οι βασικότεροι τρόποι με τους οποίους είναι δυνατόν να προωθηθεί η προσπάθεια αυτή είναι :

·   η παρουσίαση σε όλο και μεγαλύτερο κοινό του έργου των εθελοντών

·  η παιδαγωγική αναγκαιότητα της καθημερινής εθελοντικής δράσης.

Για να γίνουν πράξη αυτά πρέπει να συμμετέχουν :

·  η παιδεία, με προγράμματα εθελοντικής δράσης

· τα Μ.Μ.Ε., με την προβολή της δράσης των εθελοντικών ομάδων

· οι ίδιες ομάδες, διευρύνοντας τους χώρους παρέμβασης και παρουσίασής τους.

_____________